“2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı” Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülmeye başlandı.
4 milyar 95 milyon TL olarak öngörülen 2015 bütçesiyle ilgili görüşmeler 8 gün sürecek. Komite, hafta sonları yanında Meclis Genel Kurulu’nun toplanacağı Pazartesi ve Perşembe günleri ile 14 Kasım Cuma günü dışında 8 gün toplanacak. Toplantıların 28 Kasım’da tamamlanmasının ardından yeni bütçe, aralık ayı içinde Meclis Genel Kurulu’nda görüşülecek.
Bütçe Komitesi’nin saat 10.30’da başlayan toplantısında ilk olarak, Komite Başkanı Birikim Özgür açış konuşması yapıyor.
Ardından tasarının bütünü üzerindeki görüşmelere Maliye Bakanı Zeren Mungan’ın sunuş konuşması ile devam edilecek.
Bugünkü ilk toplantıda, 2015 bütçesinin bütünü ele alınacak. Milletvekilleri söz alarak bütçenin geneliyle ilgili değerlendirmeler yapacak.
4 milyar 95 milyon TL olarak öngörülen 2015 bütçesi, bu yıla göre yüzde 8.4’lük artış içeriyor. Yeni yılın bütçesinde 386 milyon TL’lik açık öngörülüyor.
Meclis Mavi Salon’da yer alan bütçe görüşmelerine Maliye Bakanı Zeren Mungan, komite üyesi milletvekilleri yanında CTP-BG Milletvekili Tufan Erhürman, TDP Milletvekileri Zeki Çeler ve Hüseyin Angolemli, , Sayıştay Başkanı Osman Korahan, DPÖ Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu, Maliye Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Havutçu ve bazı bürokratlar da katılıyor.
KOMİTE ÜYELERİ
CTP-BG Milletvekili Birikim Özgür başkanlığındaki Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde UBP Milletvekili Ersin Tatar başkan vekili olarak; DP-UG Milletvekilleri Mustafa Arabacıoğlu ve Fikri Ataoğlu, CTP-BG Milletvekilleri Armağan Candan ve Ömer S. Kalyoncu ile UBP Milletvekili İzlem Gürçağ üye olarak görev yapıyor.
Meclis Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı, CTP-BG Milletvekili Birikim Özgür, sürdürülebilirlik olgusu siyasetin odağına yerleştirilebildiği oranda, gelecek nesillere devreilecek mirasın niteliğinin artacağını söyledi.
Özgür, sürdürülebilirlik için zihinsel dönüşüm gerektiğini vurgulayarak, “Eğer hükümetseniz, sürdürülebilirliği gözeten icraatlarınız oranında iktidar olabilirsiniz” dedi.
Birikim Özgür, bütçedeki kronikleşmiş sorunların geleceği ipotek altına almaya devam ettiğini belirtti.
Özgür, 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın komitedeki görüşmelerinin açılış konuşmasında, bütçe görüşmelerinde, gerek Komite gerekse Genel Kurul aşamasında siyasi partileri temsilen milletvekillerinin sadece maliye politikalarını değerlendirmeyeceğini, aynı zamanda ilgili tüm kurum ve bakanlıkların 2014’te yürüttüğü çalışmaları ve 2015 için hedeflerini değerlendireceğini söyledi. Özgür, “Yasama organınca yapılacak değerlendirme ve öneriler, mali olanaklarla ilişkilendirilebildiği oranda, kaynaklarımızı etkin ve verimli kullanma bilincimiz gelişecek” dedi.
Özgür, CTP BG –DP UG hükümetinin temel vizyonunun “sürdürülebilir bir toplumsal ve ekonomik yapı yaratmak” şeklinde belirlendiğini ifade ederek, bütçe görüşmelerinin, geçen yıl her bir kurum ve bakanlık çatısı altında “sürdürülebilir bir yapı” vizyonu ışığında nelerin yapıldığını veya yapılamadığını detaylarıyla ele alacakları bir süreç olacağını kaydetti.
“SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK…”
Birikim Özgür, “2015 bütçesini tartışırken de, sürdürülebilirlik olgusunu siyasetin odağına yerleştirebildiğimiz oranda, gelecek nesillere devredeceğimiz mirasın niteliğini artırmış olacağız. Sürdürülebilirlik, 21. yüzyılda insanlığın ortak hedefine dönüşmüştür” diye konuştu.
Özgür, Kıbrıs Türk halkının farklı ideolojik bakış açılarıyla ve demokratik olgunlukla toplumsal yapının sosyal yönden sürdürülebilirliğine, ekolojik sürdürülebilirliğe, mali sürdürülebilirliğe ve ekonomik sürdürülebilirliğe sadakatten ödün vermeden tüm sorunlarına çözümler üretebilecek kapasiteye sahip olduğunu vurgulayarak, sürdürülebilirliğin, daimi olma yeteneği olduğunu söyledi.
“ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM ŞART”
“Kıbrıslı Türk kimliğinin ve kültürünün sonsuza değin sürekli gelişerek yaşaması, sürdürülebilirlik kavramının gereklerine odaklanabilmemize bağlıdır” diyen Özgür, bunun için zihinsel dönüşümün şart olduğunu ifade etti.
Özgür, sürdürülebilirlik olgusuna yaklaşıldıkça toplumun saygısının kazanılıp çoğalacağını vurguladı ve “Eğer hükümetseniz, sürdürülebilirliği gözeten icraatlarınız oranında iktidar olabilirsiniz. Eğer muhalefetseniz, sürdürülebilirliği vaat edebildiğiniz oranda halkın teveccühüne mazhar olursunuz” dedi.
Kapitalist, sosyalist kısacası hangi ideolojiyi benimsemiş olursa olsun herkesin, ortaya koyduğu iddialarla ya Kıbrıs Türk halkının geleceğini ipotek altına alan sürdürülemez yapının bir parçası olduğunu, ya da çocuklara güzel bir gelecek hazırlama mücadelesinin bir neferi olacağını söyleyen Birikim Özgür, milletvekillerinin 2015 bütçesini bu bilinçle tartışarak ülkeye ve topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmiş olacağını kaydetti.
Özgür, bunu başarmanın ölçüsünün ise, bütçe görüşmeleri boyunca her alanda ihtiyaç duyulan yapısal reformları enine boyuna masaya yatırmak olduğunu yineledi. Özgür, 2015’te sürdürülebilirlik olgusuna yakınlaştıracak köklü reformlardan haberdar olmak adına, tüm bakanlık ve kurumları sorgulayacaklarını ifade etti.
“BÜTÇE AÇIĞI İNECEK”
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Birikim Özgür, 2014 için öngörülen 357,5 milyonluk bütçe açığının, gelirlerin artırılması sayesinde yılsonu itibarıyla tahmini 47 milyon dolaylarına indirilmiş olacağını belirti.
Özgür, bunun, dolaylı vergilerden değil, dolaysız vergiler olan kurumlar ve gelirler vergisinde sağlanan artışlardan kaynaklanmış olmasının da vergide adalet açısından olumlu olduğunu kaydetti.
Maliye Bakanı Zeren Mungan’ın, kamu borç stokuyla ilgili somut adımlar atılamasa da mali sürdürülebilirlik için sergilediği hassasiyetin 2015’in umut yılı olmasını sağlayacağını kaydeden Birikim Özgür, yerel gelirlerin genel giderleri karşılama oranının hâlâ yüzde 75’in altında olmasının hükümet programının temel hedefleri arasında yer alan “kendi kendine yetecek bir sistem” vaadinin realizasyonunu engellediğini söyledi.
“KRONİK SORUNLAR GELECEĞİMİZİ İPOTEK ALTINA ALMAYA DEVAM EDİYOR”
Birikim Özgür, bütçedeki kronikleşmiş sorunların geleceği ipotek altına almaya devam ettiğini ifade ederek şöyle devam etti:
“ ‘Ben, Kıbrıs Türk halkının geleceğini ipotek altına alan sürdürülemez yapının bir parçası değilim’ diyorsanız, bütçe görüşmeleri esnasına ortaya koyacağınız her önerinin kamu gelirlerinin artması ve kamu giderlerinde ek mükellefiyet getirmemesi ilkesini gözetmeniz gerekir.
YÜZDE 85 MAAŞ VE MAAŞ NİTELİKLİ HARCAMALARA GİDİYOR
Bütçemize ilişkin en ciddi sorun, maaş ve maaş nitelikli harcamaların yüzde 85’in üzerinde bir orana tekabül etmesidir.
Böylesi katı giderler nedeniyle sosyal, ekolojik, mali ve ekonomik sürdürülebilirlik için kaynak yaratmamız neredeyse imkansızlaşmakta ve bu durum toplumumuzda siyasete inançsızlığı beslemektedir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin sunduğu hibe ve kredi imkânları sayesinde bir yandan toplu göçlerin önüne geçilerek toplumsal varlığımız güvence altına alınmakta ancak diğer yandan ise ‘kendi kendine yetebilen bir toplum’ idealimizden uzaklaşmaktayız.
Bu büyük çelişkiyi aşmamız ve kendi kendine yetebilen bir toplumun refah ve mutluluk umudu her geçen günle artan fertlerine dönüşmemiz için görevimiz yapısal reformları siyasetin odağına yerleştirmektir.”
Özgür, yerel yönetimlere 2015’te yapılacak katkı yüzde 10,89 artırılacak olsa da, yerel yönetimlerin mali ve idari sürdürülebilirliğinin sağlanması için köklü reformlara ihtiyacın devam edeceğini kaydetti. Özgür, belediyelerin personel harcamalarını bütçelerinin yüzde 40-45’ine çekmesi gerektiğini vurguladı; yakın geçmişte Lefkoşa Belediyesi’nde yaşananlardan ders çıkarılmasını istedi.
“YURTTAŞA KARŞI SUÇ İŞLEMİŞ OLMUYOR MUYUZ?”
Siyasetçilerin günahlarının bedelini günün sonunda yurttaşların ödediğine dikkat çeken Birikim Özgür, “Köklü reformları ciddiyetle ele alamadığımız her saniye yurttaşlarımıza karşı siyasi bir suç işlemiş olmuyor muyuz?” diye sordu.
Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2015 Bütçe Yasa Tasarısı’nın, hükümet programında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımıyla hazırlandığını söyledi.
2015 Bütçe Yasa Tasarısı’nın yüzde 75’inin personel giderleri ve cari transferlere ayrıldığına işaret eden Mungan, cari harcamaları büyük ihtimalle 4-5 yıl içinde düşürmeyi ve Türkiye’den cari harcamalar için yani maaş ödemek için para almamayı amaçladıklarını belirtti.
Zeren Mungan, “Harcamalarda azami tasarruf lazım. KKTC insanı bunu yapabilecek güçtedir.. Gelecek nesillerin yarınlarını, biriken borç yüküyle ipotek altına almaya hakkımız yok” dedi.
Mungan, “Hedef, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması; Kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması; Üretime dayalı büyümenin artırılması ve istidamın önünün açılması; Mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi; Yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması; Ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi; Mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi; Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması” dedi.
2014’ün, kuraklık ve bazı sapmalara rağmen, bütçe performansı açısından oldukça başarılı tamamlanacağını kaydeden Mungan, 357,5 milyon TL olarak öngörülen bütçe açığının yüzde 82,66 azalma ile 62,0 milyon TL olarak gerçekleşmesini beklediklerini belirtti.
Zeren Mungan, 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Ekonomi, Maliye, Plan ve Bütçe Komitesi’nde görüşülmesi sırasında sunuş yaptı. Maliye Bakanı Mungan, “power point” sunumla desteklediği konuşmasında, bütçenin, bütçe disiplini ve cari harcamalarda bütçe tasarrufunu temel ilke edinerek hazırladıklarını söyledi.
Mungan, “Bütçe sadece sayılardan ibaret olmayıp, bu sayıların yaratmayı hedeflediği performans ve oluşturacağı değerler önem taşımaktadır. Bütçe, bir ülkenin geleceği için hazırlanır. Esas amaç da ekonominin çarklarını döndürmeyi başararak; daha çok istihdam, daha çok üretim, daha çok katma değer, daha eğitimli ve sağlıklı bir toplum yaratmaktır” dedi.
“GELECEK NESİLLERİN YARININI BORÇLA İPOTEK ALTINA ALMA HAKKIMIZ YOK”
Sınırlayıcı zorunlu harcama kalemlerine rağmen etkin kaynak dağılımı hedeflediklerini kaydeden Mungan, tüm bunları, gelecek nesillerin yarınlarını, biriken borç yüküyle ipotek altına alma hakkı olmadığının bilinciyle yaptıklarını söyledi.
Zeren Mungan, dünya ülkelerinde olduğu gibi, 2015 Bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken, öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırdıkları Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları ve döviz fiyatlarındaki gelişmeler baz alındığını kaydetti. Mungan, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), Reel Büyüme ile İthalat ve İhracat rakamlarının da göz önünde bulundurulduğunu belirtti.
“KAMU MALİYESİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİR YAPISI ZORLANMAKTA”
Maliye Bakanı Mungan, Kıbrıs sorunundan kaynaklanan “siyasi çözümsüzlük-siyasi tanınmamışlık” gibi ülkenin kendine özgü sorunlarıyla, yıllar itibarıyla birikmiş yapısal sorunların kamu maliyesinin sürdürülebilir yapısını zorladığını söyledi.
Mungan, şöyle devam etti:
“Yıllardır göz ardı edilen aşırı borç yükü ve bütçe açıkları büyümeyi engelleyici ve mali istikrarı bozucu faktör olarak önümüzde durmaktadır. Sadece bu günü değil geleceği de göz önünde bulundurarak bir yandan cari harcamalar için dış kaynak ihtiyacı azaltılırken, diğer yandan kamu borç yükünü kontrol altında tutabilmek gerekmektedir. Bu çaba faizleri düşürecek ve daha düşük vergi beklentisi yaratarak yatırımları uyaracaktır. Bu durum özellikle büyüme, sürdürülebilir kamu maliyesi ve kalkınma için yapılan ekonomik analizlerde açıkça ifade edilmektedir”
2015 HEDEFİ
Zeren Mungan, 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’ndan hedefin, “sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması; Kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması; Üretime dayalı büyümenin artırılması ve istidamın önünün açılması; Mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi; Yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması; Ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi; Mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi; Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması” olduğunu söyledi.
“İYİLEŞMELERE RAĞMEN RİSKLER DEVAM EDİYOR”
2008 yılında başlayan küresel ekonomik krizden sonra kademeli iyileşme devam etmesine rağmen hala daha küresel ekonomiye ilişkin risklerin olduğunu ifade eden Mungan, “Yüksek gelirli ülkeler ekonomik krizin etkilerinden kurtulmakta, gelişmekte olan ülkelerde de ılımlı bir yükselme beklenmektedir” dedi.
Mungan, KKTC’nin küresel krizlerin etkisi yanında, kendine özgü, Kıbrıs sorunundan kaynaklanan, siyasi çözümsüzlük-siyasi tanınmamışlık gibi ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyen faktörlerle karşı karşıya olduğunu kaydetti.
Maliye Bakanı Mungan, “2013 yılında döviz kurlarında başlayan ve devam eden dalgalanma ve ülkemizin hemen hemen tümüne yakınını etkileyen kuraklıktan dolayı, reel büyüme tahminleri revize edilmiştir. Buna göre, 2013 yılı yüzde 2.6, 2014 yılı yüzde 2,9, 2015 yılı yüzde 4,1 düzeyinde belirlenmiştir” dedi.
“BÜTÇE AÇIĞI 62 MİLYON”
Zeren Mungan, 2014 Mali Yılı Bütçesi yıl sonu gerçekleşme tahminlerini de dile getirdi. Mungan, 2014 yıl sonu itibarıyla, bütçe giderlerinin 3 milyar 593,5 milyon TL, bütçe gelirlerinin 3 milyar 531,5 milyon TL ve bütçe açığının 62,0 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmininde bulundu.
Maliye Bakanı Mungan, şöyle devam etti:
“2014 Mali Yılı Bütçesinde 2.403,7 milyon TL olarak öngörülen yerel gelirler yüzde 7,55 artışla 2.585,2 milyon TL’ye; 3.101,2 milyon TL olarak öngörülen yerel giderler yüzde 1,82 azalışla 3.044,7 milyon TL’ye ve 697,5 milyon TL olarak öngörülen yerel bütçe açığının ise yıl sonu itibarıyla yüzde 34,12 oranında bir azalışla 459,5 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2014 yılında 3.418.7 milyon TL olarak öngörülen bütçe gelirlerinin yüzde 3,30 artışla 3.531,5 milyon TL’ye; 3.776,2 milyon TL olarak öngörülen bütçe giderlerinin ise yüzde 4,84 azalışla 3.593,5 milyon TL olarak gerçekleşeceği; böylece 357,5 milyon TL olarak öngörülen bütçe açığının yüzde 82,66 azalma ile 62,0 milyon TL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.”
“2014, BÜTÇE PERFORMANSI AÇISINDAN BAŞARILI”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, kuraklık ve diğer bazı sapmalara rağmen tasarrufları artırarak, kaynakları daha verimli kullanarak, verimliliği yükselterek, gelirlerdeki artış ve en önemlisi de bütçe ödenekleri çerçevesinde hareket edilerek 2014 yılının bütçe performansı açısından oldukça başarılı tamamlanacağını söyledi.
Mungan, “Geliştirilebilecek olmakla birlikte elde edilen sonuç, küçümsenmeyecek düzeyde olup, hedeflerimize daha sıkı sarılmamız noktasında bizleri teşvik edici yönde cesaretlendirmektedir” dedi.
“KAMU KAYNAKLARININ ETKİLİ, EKONOMİK VE VERİMLİ KULLANILMASI”
Zeren Mungan, şöyle devam etti:
“Hükümet Programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile Yerel Gelirler yüzde 11,79, Yerel Giderler ise yüzde 8,64 artış öngörüsü çerçevesinde 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.
2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu’nca, 4 Milyar 95 Milyon Türk Lirası ‘Gider’,
3 Milyar 709 Milyon Türk Lirası ‘Gelir’ ve 386 Milyon Türk Lirası ‘Bütçe’ açığı olarak onaylanmıştır”
“PERSONEL GİDERLERİ VE CARİ HARCAMALAR TOPLAM YÜZDE 75”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, Bakanlar Kurulu’nca 4 Milyar 95 Milyon Türk Lirası olarak öngörülen 2015 bütçesinin yüzde 32.83’ünün Personel Giderlerine, yüzde 42.45’inin ise Cari Transferlere ayrıldığına işaret etti. Mungan, 2 kalemin toplamının, bütçenin yüzde 75.28’ine denk gelen, 3 milyar 82 milyon 706 TL olduğunu belirtti.
Mungan, “Bütçenin yaklaşık yüzde 75’i personel giderlerine ve cari harcamalara ayrıldı… Cari harcamaları 5 yıl, büyük ihtimal 4 yıl içinde düşüreceğiz ve Türkiye’den cari harcamalar için yani maaş ödemek için para almayacağız” dedi.
Harcamalarda azami tasarruf yapmak gerektiğini kaydeden Mungan, KKTC insanının bunu yapabilecek güçte olduğunu söyledi.
“EN BÜYÜK PAY EĞİTİMİN”
Maliye Bakanı Mungan, bütçeden en büyük payın yine “eğitime” ayrıldığını söyledi. Mungan, 2015’te eğitime ayırdıkları kaynağın 524.4 milyon TL olup, bu rakamın toplam bütçe giderlerinin yüzde 12,81’ ine tekabül ettiğini belirtti.
Bütçeden ikinci büyük payı “çalışma ve sosyal güvenliğe” ayırdıklarını kaydeden Mungan, “2015 yılında çalışma ve sosyal güvenliğe ayırdığımız kaynağı 469 milyon TL’ye ve bütçe giderleri içerisindeki payını yüzde 11,45’ e çıkarıyoruz” dedi. Devletin, işveren sıfatıyla 52,1 milyon TL tutarında sosyal güvenlik primi ödemesi yapacağını kaydeden Mungan, bu kaynakların, 30 bin civarında Sosyal Sigorta emeklisi ile 8 bin 409 muhtaç yoksullar, malüller, malül gaziler, şehit aileleri, şehit ebeveynleri, özürlüler ve benzeri diğer transfer ödemelerinde kullanılacağını ifade etti.
Mungan, “Bütçeden üçüncü büyük payı ise sağlığa ayırıyoruz. 2015 yılında sağlığa ayırdığımız kaynağı 268,6 milyon TL’ye çıkarıyoruz. Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 6,6’ sına karşılık gelmektedir” dedi.
“REEL SEKTÖR VE YATIRIM KALEMİNDE ARTIŞ
Maliye Bakanı Zeren Mungan, şöyle devam etti:
“Bütçe giderleri içerisinde Personel Giderleri ile Cari Transferler, esnek olmayan büyük bir paya sahiptir. Ancak son yılların ortalaması ile 2015 bütçe değerlerini mukayese ettiğimizde yapısal dönüşüme imkan sağlayacak bütçe kaynak tahsislerinde düzenlemeler söz konusu olup bu çerçevede Reel Sektör ve Yatırım kalemlerinde artışlar sağlanmıştır.
Buna rağmen özellikle TC Kaynaklı Yatırım Projelerine sağlanan bütçe ödeneklerine karşın gerçekleşmelerinin düşük kalmaktadır. Ancak, Mahalli Kaynaklı Yatırım Projelerinde sağlıklı bir planlama yapılmadığından yıl içerisinde ortaya çıkan yatırım mükellefiyeti, Yedek Ödenekler üzerindeki yükü artırmakta ve gerçekleşmeyi de öngörülen ödeneğin üzerine çıkarmaktadır”
Zeren Mungan, Belediyelere Katkı Payının 2015 yılı için yüzde 10.9’luk bir artışla 176.83 milyon Türk Lirası olarak hesaplandığını söyledi. Buna ilaveten Belediye ve Köylerin Altyapı Yatırımlarına Katkı Projesi’nin 50 milyon TL olarak öngörüldüğünü kaydeden Mungan, 313 belediye emeklisi için ise 13 milyon TL ödenek ayrıldığını belirtti.
“TEMEL HEDEF SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR KAMU FİNANSMANI”
Maliye Bakan Zeren Mungan, hükümetin 2015 Mali Yılı Bütçesi’nde temel hedefinin sürdürülebilir bir kamu finansman dengesinin kurulması olduğunu söyledi.
Mungan, şöyle devam etti:
“Bu hedefe ulaşılabilmesi kamu hizmetlerinin yerine getirilmesini sağlayacak vergilerin toplanmasıyla mümkündür. Devletin yaptığı harcamaların temel kaynağını oluşturan vergi ayni zamanda önemli bir maliye politikası aracıdır. Mükelleflerimize daha hızlı daha çağdaş ve daha güvenilir hizmetler sunabilmek için tasarlanmış yeni teknik altyapıya sahip Gelir ve Vergi Dairesi binası bu yıl tamamlanmış ve hizmet vermeye başlamıştır. Farklı yerlerde hizmet veren çeşitli birimlerdeki faaliyetler tek binada toplanarak hizmet kalitesi artırılmıştır. Vergi sisteminde etkinlik ve adaletin sağlanması, beyannamesini zamanında veren ve vergisini zamanında ödeyen yükümlülerimiz için teşvik edici kurallar eklemek amacıyla, Gelir Vergisi Yasası, Kurumlar Vergisi Yasası, Katma Değer Vergisi Yasası ve Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Yasası’nda yapılan değişiklikler Cumhuriyet Meclisi’nde yasallaşıp uygulamaya girmiştir”
YAPILAN DİĞER YASAL DÜZENLEMELER
Zeren Mungan, Bakanlar Kurulu’nun yürürlüğe koyduğu “Mali Düzenleme ve Kamu Alacaklarının İndirimli Tahsiline İlişkin Yasa Gücünde Kararname”nin yürürlükte kaldığı üç aylık sürede takribi 15 bin yükümlüyle bu kararname kuralları çerçevesinde mutabakat sağlandığını kaydetti. Mungan, bunun karşılığında takribi 175 milyon TL gelir elde edileceğini söyledi.
Mungan, Vergi Yasaları ile bütünlük arz eden, muhasebe ve denetim mesleğini kayıt altına alıp bu mesleği icra edenleri de denetleyecek Muhasebe Meslek Yasa Tasarısı’nın Cumhuriyet Meclisi’nin gündeminde bulunduğunu belirtti.
Maliye Bakanı Mungan, “Çiftçi ve Hayvancıların vergi yükünü ve maliyetini azaltmak amacıyla çiftçi ve hayvancıları beyanname vermekten istisna tutularak bu sektörden alınacak vergiyi kuru tarımda yüzde 1, hayvancılıkta yüzde 2 ve sulu tarımda yüzde 3 gibi küçük oranlarla sınırlanmıştır. Fon uygulamaları, mali disiplinin bozulması ve bütçe birliğinin zedelenmesine neden olmakta bu durum ise kaynakların etkin, verimli ve rasyonel kullanımını güçleştirmektedir” dedi.
“8 FON YASA TASARISI YASALLAŞTI”
Zeren Mungan, dünyada değişen mali koşullar ve mali yapı çerçevesinde, bütçenin sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması, mali disiplinin sağlanması, kaynakların etkin, verimli ve rasyonel kullanılması, devlet bütçesinin gelir ve giderlerinde birliğin ve şeffaflığın sağlanması amacıyla hazırlanan 16 Fon Yasa Tasarısı’ndan 8 adedinin yasallaştığını, 8 adedinin ise komitede görüşülmeyi beklediği söyledi.
Mungan, “Uluslararası standartlar ile Avrupa Birliği müktesebat ve uygulamalarına paralel olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kapsamlı, şeffaf ve verimli bir kamu iç mali denetimin oluşturulmasını ve geliştirilmesini sağlamayı amaçlayan, Kamu İç Mali Kontrol Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulunca onaylanmış ve KKTC Meclisine sevk edilmiştir” dedi.
Zeren Mungan, Kamu İhale Yasası’nın da KKTC Meclisi’ne gönderildiğini söyledi. Şeffaflık, hesap verebilirlik, bireyler arasında eşit yarış sağlayabilecek ve AB kurallarına uygun bir yasa tasarısı hazırlandığını kaydeden Mungan, öngörülen temel prensiplerin yer alacağı şekilde ihale tüzüğünde bir takım düzenlemeler yapılarak ihale süreçleri yönetilmeye çalışıldığını söyledi.
Maliye Bakanı Mungan, şöyle devam etti:
“Ekonomik program ve stratejik planda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda sürdürülebilir makro ekonomik ve mali istikrarın sağlanması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını amaçlayan Kamu Mali Yönetim Yasası üzerinde de çalışılmaktadır”
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nin bugün başlayan 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı görüşmelerinde Maliye Bakanı Zeren Mungan’ın bütçe sunumunun ardından ilk sözü Komite Başkan Yardımcısı, UBP Milletvekili Ersin Tatar aldı.
Tatar, kapsamlı bilgiler aldıklarını ancak rakamlara baktıkça işin vehametini daha iyi anladığını belirterek, 2015’in tasarruf ve artan vergilerle daha da sıkıntılı geçeceğini, rakamların bunu söylediğini söyledi.
Tatar, iç borç stoğunun 4.5 milyar TL olduğundan söz edildiğini belirterek bunun yüzde 10 faizle 450 milyon TL faiz anlamına geldiğini vurguladı.
Yasa gücünde kararnameyle vergi affı getirilmesi konusunda değerlendirmeler yapan Ersin Tatar, kendi hükümet dönemlerinde çıkardıkları kararnamelerin ana parayı kurtarma amaçlı olduğunu; “bir bakanın milletin parasını bağışlama yetkisi olmaması gerektiğini” kaydetti.
Ersin Tatar, bilançoların güncellenmesiyle ilgili yasanın hala Meclis’ten geçmediğini hatırlatarak “Günün sonunda 175 milyonluk bir tahsilattan bahsediliyor ki bu 2015’e sarkacaktır. Bu kadar bütçe açığının olduğu bir ülkede böyle kritik bir aşamada, siz acaba böyle bir bağışlama yetkisini nerden alıyorsunuz? Bunu sorgulamak da muhalefetin görevidir” diye konuştu.
UBP Milletvekili Ersin Tatar, belediyelerin emekli maaşlarının ödenmesi için bütçeye 13 milyon TL’lik kalem konulmasıyla belediyelere ayrılan payın yüzde 9.5’un üzerine çıktığına işaret ederek “E tamam verelim ama yarın emekliler daha artınca bu nasıl olacak? Arkadan ne furya gelecek bilemeyiz. Yeni bir kapı açılmış oldu” dedi.
Elektrik Kurumu’nun açtığı akıllı sayaç ihalesiyle ilgili yorumlar ve eleştiriler yapan Tatar, mali disiplinden bahsederken bu kuruma geçici işçi istihdamı yapılmasını anlamakta güçlük çektiğini söyledi.
Tatar, Maliye Bakanlığı’nda bakan istese bile yasa dışı birşey yapılamayacağını; çok değerli bürokratlar bulunduğunu dile getirdi.
“Şimdi bir da Aspir çıktı. Aspirle Ercan’ı bağlayacağız” diyen Tatar, Ercan Havalimanı’nın işletmesinin özele devredilmesinden sonra havalimanında yaşananlara değindi ve eleştiriler yaptı. İhalede eksiklik varsa bunun konuşularak giderilmesi ve KKTC’nin geleceği için projenin sürdürülmesi gerektiğini söyleyen Tatar, uluslararası bir ihaleye çıkıldığını, işlerin doğru gitmesiyle iyi sonuçlar alınabileceğini anlattı.
Hükümetin ciddi görüşmeler yaparak Ercan’daki projenin sorunlarını çözmesini isteyen Ersin Tatar, 16 milyon dolarlık KDV sorununun da aşılması gerektiğini belirtti. Vergi konusunda sıkışan herkesin mahkemeye gitmesiyle devletin mağdur olduğunu vurgulayan Ersin Tatar, “Maalesef bunlar devletin zaafiyeti olarak ortaya çıkıyor” dedi.
Tatar, GSM şirketlerine lisans verilmesiyle devletin 80 milyon dolar elde ettiğini; ancak devletin bu firmalar karşısında bazı işlemleri yapamaz hale geldiğini, 2008’deki sözleşmeyle düzenlenen ara bağlantı hizmetlerindeki sorun yüzünden devletin yılda 10 milyon TL kaybettiğini; devletin GSM hizmetlerinden yüksek vergi aldığı eleştirilerinin de doğru olmadığını söyledi.
Ersin Tatar, GSM şirketlerinin ara bağlantı ücretlerinde devletin yüzde 50 payı olduğunu bilerek bu işe girdiklerini kaydetti.
Ülkede dünya rekoru kazanılan tek konunun cep telefonu sayısındaki fazlalık olduğunu belirten Tatar, devletin, cep telefonu faturalarındaki vergileri incelemesi gerektiğini söyledi.
Tatar, KTHY’nin faaliyetlerine son verilmesi ve çalışanların mağduriyeti konusuna değinirken, özelleştirme yasasındaki değişiklik için 3 milletvekilinin yasa önerisi sunduğunu hatırlatarak, söz konusu öneri için Meclis Genel Kurulu’nda ivedilik kararı alındığını ancak bir yerlerden gelen “görüşmeyin, çünkü para yoktur” yazısı üzerine önerinin komitede görüşülemediğini savundu. Tatar, bu gibi durumların devletin itibarını sarstığını belirtti.
“Göç Yasası” olarak nitelenen kamu görevlileriyle ilgili yasaya değinirken ülkede 100 bin özel sektör çalışanı bulunduğuna işaret eden Ersin Tatar, devletin, sosyal anlayışı paylaşıyorsa, çok daha acımasız ortamda yaşam kavgası verenleri de düşünmesi gerektiğini belirtti.
Ek mesailer konusunda hükümette bulundukları dönemde tepki de alarak katsayıları düşürüp tasarruf sağladıklarını; şimdi ise hükümetin bütçeye 50 milyon TL koyduğunu ancak 70 milyon TL’yi bulduğunu kaydeden Tatar, “Bizim zamanımızda geçti ama o tek mesai de olmadı. Onu da söyleyim. İnsanlar yine öğle yemeğine gidiyor. Bunun doğrusu 9 ay kış, 3 ay yaz mesaisidir. Bunu yapmak irade ve cesaret ister. Eminim Maliye bunu yapmak ister. Bu yapılamadığı için bu sene ek mesailer nasıl 50 milyon TL’de tutulur bilmiyorum” diye konuştu.
Tatar, BRTK’daki sorunlara değinerek imzalanan bir toplu sözleşme varsa bunun kurallarının uygulanması gerektiğini söyledi.
Vergi affı meselesinin kendisinin yaraladığını, zamanında vergisini ödeyenin kötü duruma düştüğünü kaydeden Tatar, “Bütçeyi hazırlayanlara yürekten teşekkür ederim. Bu işin ne kadar zor olduğunu bilirim” dedi.
MUNGAN: “GSYİH’NİN BİR BUÇUK KATI KAMU BORÇ STOĞU VAR”
Tatar’ı yanıtlayan Maliye Bakanı Zeren Mungan, haziran itibarıyla toplam kamu borç stoğunun 12 milyar, devletin borç stoğunun ise 11 milyar TL olduğunu; bunun GSYİH’nın bir buçuk katı olduğunu söyledi.
Devletin iç borçlarının 4.5 milyar TL olduğunu ifade eden Mungan, KIBTEK, ETİ, Sosyal Sigortalar, KTHY gibi kurumlardan kaynaklandığını anlattı.
Mungan, Vergi Dairesi’nde teknoloji, mevzuat ve fiziki ortamla ilgili iyileştirmeler yapıldığını kaydederek, yıllardır yaşanan sorunlarda şirketler kadar devletin de sorumluluğu bulunduğunu söyledi.
“İngilizlerden vergi istiyoruz ama İngilizce vergi formumuz yok” diyen Zeren Mungan, Mali Düzenleme Yasası’nın neden Anayasa Mahkemesi’nden geri döndüğü konusunda bilgi verdi.
Mungan, vergi affı beklentisi yaratıldıktan sonra vergi tahsilatı yapılamayacağını, o yüzden yasa yerine kararname çıkardıklarını belirterek, kararname sayesinde itiraz formu olanların bile Vergi Dairesi’ne gidip vergisini ödediğini anlattı.
Maliye Bakanı Mungan, Türkiye’nin reformu destekleme paketini artırdığını belirterek, reel sektörde ekonominin büyümesi için reformist şeyler yapılırsa paranın bu amaçla da kullanılabileceğini söyledi.
Ekonomi büyümez, GSYİH artırılmaz, istihdam artırılamazsa ülkenin sürdürülebilir yapıya kavuşamayacağını vurgulayan Zeren Mungan, özeldeki istihdam olanaklarının artmasıyla devletin istihdam baskısından kurtulacağını belirtti.
KIBTEK’in özerk olduğunu; Ercan ihalesindeki 16 milyon KDV alacağı konusunda ara emriyle karşılaştıklarını, bunu kaldırdıklarını ancak ilgili şirketin daha sonra 21.5 milyon Euro teminat yatırarak tekrar ara emri aldığını anlatan Maliye Bakanı Mungan, Ercan ihalesinde askerin başka bir yere aktarılması için 15 milyon TL kaynak konulduğunu ama askerin uzlaşıyla telli alanını geriye çektiğini bildirdi.
“EK MESAİ KONUSUNDA BAŞARISIZIM… ŞU ANKİ MESAİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL”
“Ek mesai konusunda başarısızım” diyen Zeren Mungan, “Ama şu andaki mesai sürdürülebilir değil. İnsanlar yemek zorunda. En iyi niyetli memur evinden getirdiğini masasında yiyor. Bu sürdürülebilir değil” dedi. Mungan, ek mesailer için yine de pay ayırmak zorunda olduklarını ancak bunu düşürmek gerektiğini söyledi.
BRT’nin özerk bir kurum olduğunu, HD stüdyolarla ilgili devletin herhangi bir katkısı bulunmadığını belirten Maliye Bakanı Mungan, 2015’teki açığın bu yıla ait olacağını söyledi ve “Artık eskisi gibi Maliye’ye gelip ‘çekimi vermediler’ diyen yok” dedi.
Bakan Mungan’ın konuşmasının ardından toplantıya yemek arası verildi.
