52. İstanbul Müzik Festivali kökler ile huzurlarımızda!

“Sanat tehlikeli olmaktan çıktığında onu istemezsin.” diyor Amerikalı caz bestecisi, piyanist ve caz orkestrası şefi Duke Ellington… Dünya hemhaline bakınca sanat dediğimiz alan, nefeslendiğimiz coğrafyadan bizlere / yaşayanlarına nasıl tezahür ediyor tam kestiremiyorum / bilemiyorum ama Andre Gide’in, “Bu yüzyılın en spiritüel yazarı”; Albert Camus’nün, “zamanımızın en büyük ruhu”; T.S.Eliot’un ise “bir azizin sahip olduğu türden deha sahibi bir kadın” diye tariflediği (1909-1943) Simone Weil’in modern insanın temel yükümlülüklerini görmezden gelmesinin onu köksüz bıraktığı tezi ile bireyi muhatap alarak kitlelere, ideal toplumun yeniden inşası için bazı önerilerde bulunduğu, “ruhun ihtiyaçları”, “köksüzleşme” ve “köklere dönüş” başlıklarından oluşan üç bölümlük manifestosu (Ketebe Yayınları’ndan çıkan, Yusuf Yenen çevirisi) “Kökler”i okumanızı salık veririm! İnsan ruhunun sahip olduğu ebedi ışığa ayna tutarak topluma, köklerine dönüşe ve yeniden doğuşa giden yolu göstermekte olan kitap, ilk kez Türkçede, bu bakımdan da kıymetli…

“Bir hakikatin münferit olarak yalnızca bir insanın zihninde kendini açığa sermesi anlaşılır bir durum. Peki, insan bu gerçeği başkalarına nasıl iletebilir? Eğer izah etmeye çalışırsa dinlenmeyecektir; çünkü diğer insanlar bu hakikati bilmediği için onu olduğu gibi kabul etmeyecek, söylenenlerin doğru olduğunu bilmeyecek ve bu gerçeği algılayabilmek için yeterince dikkat çabası içine girmeyeceklerdir. Anlatılanları dinleyecek herhangi bir hevese sahip değildirler. Ancak dostluk, hayranlık, sempati veya iyi tabiatlı herhangi bir duygu, kişinin tabii olarak ilgi görmesini sağlar. Söyleyecek yeni bir şeyi olan bir insan ilk başta yalnızca onu seven insanlar tarafından dinlenmeyi bekleyebilir. Dolayısıyla gerçeklerin diğer insanlara aktarılması tamamen duygu durumuna bağlıdır ve bu, her türlü hakikat için geçerlidir.” diyen Weil şöyle devam ediyor: “Tarih ve sanat gibi modern bilim anlayışı da içinde bulunduğumuz korkunç koşullardan sorumludur, bu yüzden daha iyi bir medeniyetin doğuşunu görebilmeyi ummadan önce bu alanda da dönüşüm şarttır.”

Müzik aracılığıyla kültürel ve tarihi öyküleri aktarmak

Weil’in “Kökler”ini rota veyahut referans alarak gelelim sadedimize / öznemize… İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, Borusan Holding desteğinde düzenlenen 52. İstanbul Müzik Festivali, 21 Mayıs / bugün başlıyor. 12 Haziran’da sona erecek olan festivalin bu yıl ki teması, uzun giriş taksimimizden de anlaşılacağı üzere “Kökler”… Türkiye – Yunanistan nüfus mübadelesinin 100. yılına odaklanarak, müzik aracılığıyla bu coğrafyanın kültürel ve tarihi öykülerini aktarmayı hedefleyen festival, Macaristan ve Hollanda ile ilişkilerin 100. yılının kutlanacağı Kültür Yılları etkinliklerine de ev sahipliği yapacak. Klasik müziği farklı türlerle bir araya getiren özel projeler de içeren programda her yıl olduğu gibi klasik müzik dünyasının yıldız solistleri ve prestijli orkestralar yer alacak.

Festival, İstanbul’un farklı konser mekânlarında gerçekleştirilecek 25 konserde dünyanın dört bir yanından orkestra ve solistleri ağırlayacak. Festivalde, Budapeşte Festival Orkestrası, Festival Strings Lucerne, Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası, Tekfen Filarmoni Orkestrası, Mantova Oda Orkestrası, Franz Liszt Oda Orkestrası, Macar Ulusal Korosu, Borusan Quartet gibi önemli toplulukların yanı sıra Maria João Pires, Khatia Buniatishvili, Francesco Piemontesi, Jean-Guihen Queyras, István Várdai, Gülsin Onay, Edgar Moreau, Kristóf Baráti, Roby Lakatos gibi solistlerin aralarında olduğu 60’ın üzerinde sanatçı sanatseverlerle buluşacak.

Program kapsamında, İstanbul Müzik Festivali’nin siparişi olan üç eser de dahil olmak üzere dört eserin dünya prömiyeri, iki eserin de Türkiye prömiyeri gerçekleştirilecek. 52. İstanbul Müzik Festivali’nin Onur Ödülü, ülkemizin yanı sıra Avrupa ve İngiltere’de sürdürdüğü yoğun kariyeri, kurduğu orkestralar ve gençlere yarattığı imkânlarla 40 yıldır klasik müzik dünyasında önemli bir rol oynayan şef Cem Mansur’a verilecek. Yaşam Boyu Başarı Ödülü ise Amerika’nın “yaşayan en büyük bestecileri” arasında gösterilen Steve Reich’a verilecek. Yarının Kadın Yıldızları serisi, bu yıl da genç kadın müzisyenlere eğitim ve performans fırsatları sunarak, onları usta kadın sanatçılarla bir araya getirecek.

Müzik Rotası’nın bu yıl ki durağı Yeniköy. Başlangıç rotaları olan Aya Yorgi Rum Ortodoks Kilisesi ve Panayia Rum Ortodoks Kilisesi’nin ardından Palais Yeniköy’de son bulacak festivalin ücretsiz Hafta Sonu Klasikleri bu sene de müzikseverleri, aileleri ve çocukları parklara davet ediyor. Konsere Doğru Konuşmaları farklı disiplinlerden konuşmacıları, konserlerin teması ve sanatçıların hayatlarına değinilecek sohbetlerde meraklılarını bir araya getirecek. Konservatuvarların müzik ve şan bölümü öğrencileri, bu yıl da festival konserlerini ücretsiz olarak takip edebilecek. Ayrıca Eczacıbaşı Genç Bilet projesi bu yıl da devam edecek. Festivalin programını https://www.iksv.org/ sitesinden takip edebilirsiniz.

 25 konser, 60’tan fazla sanatçı; festivalde kadrajımıza takılanlar

 · 21 Mayıs Salı, saat 20.00, Atatürk Kültür Merkezi: “İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası ve İlyun Bürkev”

Piyanist Gülsin Onay’ın “veliahtım” dediği, eğitimine Salzburg Mozarteum Üniversitesi’nde devam eden piyanist (15 yaşında) İlyun Bürkev, festivalin açılış konserinde piyano repertuvarının başyapıtlarından, Edvard Grieg’in 1868’de bestelediği Piyano Konçertosu’nu seslendirecek. Verdi’nin Otello operasının 3. Perdesi için bestelediği, sonrasında operadan çıkarsa da konser sahnelerinin en sevilen eserlerinden biri hâline gelen Danslar ile Çaykovski’nin pek çok revizyon sonrasında bir başyapıta dönüştürdüğü Romeo ve Juliet Fantezi Uvertürü’nün de yer aldığı programda, İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü, İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası’nı yöneteceği konser öncesinde Cem Mansur’a takdim edilecek.

 · 22 Mayıs Çarşamba, saat 20.00, Cemal Reşit Rey Konser Salonu: “Mantova Oda Orkestrası ve Kristóf Baráti”

İfade yelpazesinin genişliği ve kusursuz tekniğiyle günümüzün en şaşırtıcı keman virtüözlerinden biri olarak görülen Baráti, İtalya’nın zengin klasik müzik geleneğini tutkuyla sürdüren Mantova Oda Orkestrası ile sahnede olacak. Kristóf Baráti’nin hem solist hem şef olarak sahneye çıkacağı konserin programı, Mozart’ın “Türk” takma adıyla anılan keman konçertosunun yanı sıra İtalya’dan çağının en başarılı örnekleriyle, barok dönemden klasiğe 18. yüzyılı boydan boya kat edecek.

· 24 Mayıs Cuma, saat 21.00, Babylon: “Disko Klasik”

Festivalin çiçeği burnunda serisi Disko Klasik, barok müzik uzmanı olduğu gibi elektronik müziğin sınırsız imkânlarını da kullanan Burak Özdemir ve Musica Sequenza’yı ağırlıyor. “Yeni pop: Barok!” sloganıyla günümüzün önde gelen festivalleri ve konser salonlarını fetheden Musica Sequenza, Sampling Baroque Purcell projesinde Purcell’in müziğini 21. yüzyılın tınıları ve teknolojisiyle buluşturuyor.

· 26 Mayıs Pazar, saat 19.00, Kapalıçarşı Kalpaklar Caddesi: “Köklere Seyir / İstanbul’un Sesleri”

Üç imparatorluğun başkenti İstanbul’un farklı etnik kimliklerle zenginleşen çok dilli, çok dinli tarihi içinde, Kapalıçarşı’nın benzersiz atmosferinde müzikal bir yolculuk sunan Köklere Seyir: İstanbul’un Sesleri başlıklı konser, festivalin en özel deneyimlerinden birini vadediyor. Arpçı Şirin Pancaroğlu’nun, müzikolog Hüseyin Kıyak ile tasarladığı konser, şehrin Rum, Yahudi, Ermeni ve Müslüman toplumlarının müziklerinin tarihsel sürecine ve etkileşimine dair nadiren duyulabilecek birbirinden güzel örnekleri dinleyicilerle buluşturacak.

· 31 Mayıs Cuma, saat 20.00, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı: “Festival Strings Lucerne ve Maria João Pires”

Sekiz yıl aradan sonra tekrar festivale dönen, çağımızın en iyi piyanistlerinden biri olan Pires’e, Beethoven’ın piyano konçertosunda Festival Strings Lucerne eşlik edecek. Konserde ayrıca bestecinin Pastoral Senfoni’si ile Honegger’in Yaz Pastorali seslendirilecek.

· 1 Haziran Cumartesi, saat 20.00, İş Kuleleri Salonu: “Khatia Buniatishvili: Labyrinth”

Teknik mükemmelliği, sıcak ve parlak tonu, müzikal fikirlerinin özgünlüğü ve karizmasıyla dünya genelinde büyük bir hayran kitlesi edinen, Le Figaro’nun “klasik müziğin pop starı” olarak tanımladığı Khatia Buniatishvili, 2013’te Münih Oda Orkestrası eşliğinde ve 2018’de oda müziği konseriyle dinleyicilerin gönüllerini fethettiği İstanbul Müzik Festivali’ne bu kez Satie, Chopin, Bach, Schubert ve Liszt besteleriyle hayatın çoksesliliğini yankılayan zengin içerikli bir resitalle dönüyor.

· 2 Haziran Pazar, saat 20.00, Atatürk Kültür Merkezi: “Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’ndan Mozart Requiem”

Macar Ulusal Korosu’na genç kuşaktan dört yıldız solistin de katıldığı görkemli konserin repertuvarında, dâhi besteci Mozart’ın yanı sıra çağdaş besteci Arvo Pärt de var.

· 3 Haziran Pazartesi, saat 20.00, Atatürk Kültür Merkezi: “Budapeşte Festival Orkestrası ve Ivan Fischer ve Francesco Piemontesi”

Gramophone dergisinin dünyanın en iyi 10 orkestrası arasında gösterdiği Budapeşte Festival Orkestrası ile Alman Klasik ve Romantik dönem repertuvarının önde gelen yorumcularından Francesco Piemontesi, Brahms’a adanmış bir konserle festivalde. Konseri yöneten ise günümüzün en vizyoner şefleri arasında gösterilen Iván Fischer.

· 6 Haziran Perşembe, saat 20.00, İş Kuleleri Salonu: “Franz Liszt Oda Orkestrası ve István Várdai ve Gülsin Onay”

Topluluğun sanat direktörlüğünü de yürüten viyolonselci István Várdai ve piyanist Gülsin Onay festival sahnesinde buluşuyor.

· 9 Haziran Pazar, saat 20.00, Atatürk Kültür Merkezi: “Tekfen Filarmoni Orkestrası ve Edgar Moreau”

Saint-Saëns’ın “türünün başyapıtı” dediği Gounod’nun bale müziği, hem Shostakovich hem Rachmaninov’un viyolonsel için yazılmış en iyi konçerto kabul ettiği Saint-Saëns op.33 ve tüm klasik müzik literatüründeki en renkli, en sürükleyici eserlerden Rimski-Korsakov’un Şehrazad senfonik süiti… Aziz Shokhakimov yönetimindeki Tekfen Filarmoni Orkestrası’nın solist ise Edgar Moreau.

· 10 Haziran Pazartesi, saat 20.00, İstanbul Modern Sanat Müzesi: “Müzede Bir Akşam Can Çakmur ve Alexandre Castro-Balbi”

Viyolonselci Alexandre Castro-Balbi ve piyanist Can Çakmur, Beethoven’ın müzikal yolculuğunu hem en kapsamlı hem de en özlü şekilde anlatacak bir programla festivalde.