Akdeniz Anemisi: Türkiye’de Her 50 Kişiden 1’inde Görülen Beta Talasemi Hastalığı
Yarın dünya talasemi günü olarak kutlanacak. Türkiye ve dünya genelinde kalıtsal kan hastalıkları, özellikle talasemi ve orak hücre anemisi önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul ediliyor. Akdeniz çevresinde sık görülen hastalık, “Akdeniz Anemisi” olarak adlandırılıyor ve en ciddi formu “beta talasemi”dir. Türkiye’de beta talasemi taşıyıcılığı ortalama yüzde 2,1’dir ancak bu oran bölgelere göre yüzde 0,6 ile yüzde 13 arasında değişebiliyor.
Türkiye’de akraba evliliklerinin fazla olması, talasemi hastalığı görülme sıklığını arttırıyor. Bu nedenle her yıl yüzlerce talasemi hastası bebek dünyaya geliyor. Talasemi hastalığı taşıyıcılığı, kan testleri aracılığıyla öğrenilebiliyor. Ancak birçok taşıyıcı, çocuk sahibi olana kadar hastalığı taşıdığından habersiz oluyor.
Sağlık Bakanlığı, hastalığı taşıyan kişileri önceden saptamak ve çocuk sahibi olmayı planladıklarında genetik danışmanlık desteği vermek amacıyla Türkiye’nin 81 ilinde “Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programı”nı uyguluyor. Program kapsamında, evlilik öncesi sağlık raporu almak için aile hekimlerine başvuran eş adaylarına danışmanlık hizmeti sunulup, erkek eş adayından kan örneği alınarak tarama testleri yapılıyor. Eğer erkek eş adayı hemoglobinopati açısından taşıyıcı veya şüpheli çıkarsa kadın eş adayına da tarama testi gerçekleştiriliyor.
Anne-baba adayının her ikisi de taşıyıcı olduğunda doğan bebekte yüksek oranda talasemi riski bulunuyor. Taramalar sayesinde talasemi taşıyıcısı çiftler, önceden bunu bilip, çocuklarının sağlıkla dünyaya gelmesi için gereken tıbbi desteği alma imkanını yakalıyor. Bu durumdaki çiftler, devlet desteğiyle merkezlere yönlendirilerek genetik danışmanlık hizmetinden yararlanıyor ve istediklerinde Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) yöntemiyle sağlıklı bir bebek sahibi olabiliyor.
Bugün hastalığın farkındalığına yönelik etkinlikler düzenlenecek ve Türkiye toplumu talasemi hastalarının sorunlarına dikkat çekecektir.
Bu haber ACM Cyprus yeni teknolojiler çalışması kapsamında, OpenAI – ChatGPT tarafından yazılmıştır.
