Curiosity, Mars’ta antik su izleri keşfetti
NASA’nın Curiosity keşif aracı, 2012’den bu yana Mars’ı inceliyor. Yakın zamanda, gezegen yüzeyinde buzsuz antik göletler ve göllere ait izler keşfedildi. Bu izler, Dünyadaki kumlu göl yataklarında görülen küçük dalgalanmalara benziyor.
Bu dalgalanmalar, rüzgarla hareket eden suyun yüzeyde ileri geri hareketiyle oluşmuş olmalı. Bu durum, suyun buzla kaplı değil, açıkta olduğunu gösteriyor. Keşif, bu dalgalanmaların yaklaşık 3,7 milyar yıl önce oluştuğunu ortaya koyuyor.
Mars’ın özellikleri
Mars, Güneş Sistemimizin dördüncü ve büyük gezegenler arasındaki en küçük gezegenidir. Yüzeyindeki demir oksit nedeniyle kırmızı bir renge sahiptir.
Dünyaya benzeyen vadiler, volkanlar ve kurumuş nehir yatakları bulunsa da, atmosferi solunabilir değildir ve yüzeyi soğuk ve kuraktır. Buna rağmen Mars, tarih boyunca yaşam potansiyeli taşıdığına dair ipuçlarıyla insanları büyülemiştir.
Curiosity’nin misyonu
2011 yılında NASA tarafından gönderilen Curiosity, 2012’de Mars’a ulaştı ve o tarihten beri Gale Krateri çevresini keşfetmektedir. Ana amacı, Mars’ın iklimini ve jeolojisini inceleyerek geçmişte ilkel yaşamı destekleyip desteklemediğini anlamaktır.
Curiosity, bu hedef doğrultusunda toprak örnekleri toplamak için delgilerden, atmosferik analiz araçlarına kadar bir dizi ekipmanla donatılmıştır.
Son bulgular
Science Advances dergisinde yayımlanan bir makalede Caltech’ten John Grotzinger ve Michael Lamb, antik dalga izlerine dair bulgularını paylaştılar. Bu dalgalar, Dünyadaki göl ve plajlarda rüzgarla hareket eden sığ suların oluşturduğu dalgalarla benzerlik gösteriyor.
Gale Krateri’nde keşfedilen bu dalgalar, Mars’ta bir zamanlar sıvı su bulunan göllere işaret ediyor. Kaya ve dalga analizleri, bunların 3,7 milyar yıl önce oluştuğunu gösteriyor. Bu durum, Mars’ın geçmişte daha yoğun ve sıcak bir atmosfere sahip olduğunu düşündürüyor.
Göl derinliği hesaplamaları, dalgaların yüksekliği ve aralığına dayanılarak yapıldı. Elde edilen verilere göre, göl sığ, muhtemelen 2 metre derinliğindeydi.
Dalga izlerinin bulunduğu alanlar
“Prow” adı verilen dalga izleri, bir zamanlar rüzgarla şekillenen kumulların olduğu bir bölgede bulundu. Diğer bir dalga izi ise sülfat bakımından zengin “Amapari Marker Band” olarak adlandırılan kayalarda keşfedildi.
Bu iki bölge, Mars atmosferinin sıcak ve yoğun olduğu dönemlerin birden fazla kez veya uzun bir süre devam ettiğini gösteriyor.
Mars paleoklimat araştırmaları için katkılar
NASA’nın Opportunity aracı, daha önce Mars’ta dalga izlerini keşfetmişti, ancak bu izlerin ait olduğu su kütlelerinin doğası belirsizdi. Bu son bulgular, Mars’ın erken dönem koşullarına dair önemli bilgiler sunuyor. Gezegen yüzeyinde bir zamanlar sıvı su kütlelerinin yaygın olup olmadığını anlamak için daha fazla araştırma gerekiyor.
