KAYIP URANYUM TARTIŞMASI | Nükleer tesislerdeki yıkımın boyutu ne?

ABD’nin İran’a yönelik son saldırısı öncesinde, Fordo Nükleer Tesisi’ndeki hareketlilik dikkat çekmişti. Tesis çevresinde gözlemlenen olağandışı kamyon trafiği, zenginleştirilmiş uranyumun taşındığı iddialarını gündeme getirdi. Bu iddialar hâlâ tartışılıyor. Uydu görüntülerine göre, İran’ın yerin derinliklerine inşa ettiği Fordo tesisinde saldırıdan 48 saat önce yoğun araç trafiği yaşandı. Ertesi gün ise bu araçların hiçbiri bölgede görünmedi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın eski başmüfettişine göre, saldırı İran’a uranyum stoklarını ortadan kaldırmak için bir örtü sağlamış olabilir. Bir diğer ihtimale göre ise İran, ajansa bildirmediği gizli bir tesiste nükleer materyalleri saklıyor olabilir. Bu da bilinmeyen yeni bir zenginleştirme tesisinin varlığına işaret edebilir.

Atom Enerjisi Ajansı Başkanı, Fordo’dan gerçekten uranyum taşınıp taşınmadığının belirlenmesinin zaman alabileceğini, bunun da bölgede ‘patlamamış mühimmat’ riski nedeniyle olduğunu belirtti.

Peki İran bu saldırıyı önceden biliyor muydu?

Uydu görüntüleri bu ihtimali gündeme getirse de, Pentagon İran’ın saldırıdan önce bilgi sahibi olduğuna dair herhangi bir istihbarat bulunmadığını açıkladı. İran’ın elinde yüzde 60 saflıkta yaklaşık 400 kilogram zenginleştirilmiş uranyum bulunduğu biliniyor. Bu miktarın, birkaç işlem sonrası yaklaşık dokuz nükleer bomba yapabilecek potansiyele sahip olduğu ifade ediliyor. Stoktan küçük bir miktarın bile kaybolması, Batılı ülkeler için ciddi bir güvenlik tehdidi oluşturuyor.

ABD Başkanı Donald Trump, saldırı sonrası ‘tesisler yok edildi’ açıklamasını yaptı. İran da Fordo’da ciddi hasar oluştuğunu duyurdu. Ancak The Washington Post’un haberine göre, üst düzey İranlı yetkililerin yaptığı özel bir telefon görüşmesinde, Trump’ın emrini verdiği saldırıların ‘beklenenden daha az yıkıcı olduğu’ ifade edildi.

Beyaz Saray Sözcüsü ise farklı bir görüş dile getirerek, “İranlı yetkililerin yerin metrelerce altındaki durumu bildiği düşüncesi saçmalıktır. İran’ın nükleer programı sona erdi” açıklamasını yaptı.