Köpekler oyuncaklarına kumar benzeri bağımlılık geliştiriyor
İsviçre’deki Bern Üniversitesi ile Avusturya’daki Viyana Veteriner Hekimliği Üniversitesinden bilim insanlarının yürüttüğü araştırma, evcil köpeklerin en sevdikleri oyuncaklara karşı insanlardaki kumar bağımlılığına benzer davranışlar geliştirebildiğini ortaya koydu.
Bulguları Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışma, bu alanda ilk olma özelliği taşıyor.
Daily Mail’ın haberine göre araştırma kapsamında incelenen 105 köpeğin 33’ünün, yani yaklaşık yüzde 31’inin, “bağımlılığa benzer eğilimler” sergilediği belirlendi.
Söz konusu davranışlar arasında insanları görmezden gelme, mamaya karşı ilgisizlik ve oyuncaklardan uzaklaştırıldıklarında öz denetimlerini kaybetme gibi belirtiler yer aldı.
Araştırmacılar, “Evcil köpekler pek çok karmaşık davranış özelliğini bizimle paylaşıyor. Bulgularımız, köpeklerde aşırı oyuncak motivasyonu ile insanlardaki davranışsal bağımlılıklar arasında benzerlikler olduğunu ortaya koyuyor” diye konuştu.
KÖPEKLERİN ÜÇTE BİRİ “BAĞIMLILIK BENZERİ EĞİLİMLER” SERGİLEDİ
Çalışmaya yaşları 12 ay ile 10 yıl arasında değişen, 56’sı erkek ve 49’u dişi olmak üzere toplam 105 köpek katıldı.
Sahipleri tarafından oyuna son derece düşkün olarak tanımlanan bu köpekler arasında Malinois, Border Collie ve Labrador Retriever gibi ırklar bulunuyordu.
Deneyler, kontrol altında tutulan bir odada gerçekleştirildi. Her köpek, top, çekme ipi veya peluş gibi en sevdiği oyuncakla hem sahibi ve bir araştırmacı eşliğinde hem de yalnızken oynadı.
Ardından, oyuncaklara erişimleri kısıtlandığında verdikleri tepkiler gözlemlendi.
OYUNCUKLAR SAKLANDI, TEPKİLERİ ÖLÇÜLDÜ
Testlerden birinde, kısa bir oyun seansının ardından oyuncak bir rafa kaldırıldı ve sahiplerinden köpekleriyle etkileşim kurmaları istendi.
Bir diğer testte ise oyuncak, turuncu kapaklı bir kutuya kilitlendi ve köpeklere dikkatlerini dağıtmak amacıyla bir yiyecek bulmacası sunuldu.
Köpeklerin davranışları kamerayla kaydedilirken, sahiplerine de evdeki oyun alışkanlıklarıyla ilgili anketler uygulandı.
Sonuçlar, 33 köpeğin kendilerine yiyecek ya da insan ilgisi gibi alternatifler sunulmasına rağmen oyuncaklarına takıntılı bir ilgi göstermeye devam ettiğini ortaya koydu.
Araştırmacılara göre bu “oyuncak bağımlısı” köpekler, oyuncak ulaşılmaz hale geldiğinde defalarca ona erişme amaçlı girişimde bulundu.
Oyuncaklar tamamen ortadan kaldırıldıktan sonra ise bu köpeklerin sakinleşmesi en az 15 dakika sürdü.
İNSANLARDAKİ KUMAR BAĞIMLILIĞINI ANDIRIYOR
Çalışma, bu davranışların, “olası olumsuz sonuçlara rağmen ödüllendirici etkinliklere zorlayıcı biçimde yönelme” olarak tanımlanan bir tür davranışsal bağımlılığı yansıtabileceğini gösterdi.
Bu tür bağımlılıklar insanlarda kumar, oyun veya benzeri dürtüsel etkinliklerde gözlemleniyor.
Hem insanlarda hem de köpeklerde, zevk veren etkinlikler sırasında dopamin ve opioid gibi tatmin hissi yaratan kimyasalların salgılandığı biliniyor.
Araştırmacılar, başlangıçta zararsız bir oyun olarak başlayan davranışların zamanla kontrolsüz hale gelerek bağımlılık mekanizmalarına benzeyebileceğine dikkat çekti.
Araştırmanın sınırlılıklarından biri olarak, yalnızca oyun motivasyonu yüksek köpeklerin incelenmesi gösterildi ve bunun, genel köpek nüfusunu temsil etmeyebileceği vurgulandı.
Ayrıca, tarihsel olarak görev odaklı davranışlar için yetiştirilen Border Collie ve Malinois gibi ırkların örneklemde fazla temsil edildiği kaydedildi.
Araştırmacılar, “Çeşitli yayınlar, çalışan köpeklerin başarısı için takıntılı oyun isteğinin önemine işaret ediyor” diyerek bu özelliğin gözlenen eğilimleri kısmen açıklayabileceğini kaydetti.
Ekip, köpeklerin “şimdiye kadar bağımlılık benzeri davranışları kendiliğinden geliştirdiği bilinen tek insan dışı tür” olduğunu ifade etti.
Bilim insanları, oyuncaklara aşırı yönelimin altında yatan nedenlerin ve bunun köpeklerin refahı üzerindeki olası etkilerinin anlaşılması için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi.
