Pasifik’te Deprem Başka, Türkiye’de Başka

Deprem uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, geçtiğimiz günlerde Pasifik’te meydana gelen büyük depremlerin ardından dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu. Dünya genelindeki depremlerin yüzde 90’ının Pasifik kuşağında olduğunu söyleyen Ersoy, Türkiye’de bu büyüklükte depremlerin olmasının mümkün olmadığını vurgulayarak “Dünyadaki depremlerin yüzde 90’ı Pasifik’te oluyor. Çünkü hareketsiz gibi görünen bu bölge aslında çok dinamik. Kamçatka’dan Japonya’ya, oradan Şili’ye kadar uzanan hendek sistemleri, bir kıtanın diğerinin altına dalmasıyla oluşuyor. Bu da 9 büyüklüğündeki depremleri mümkün kılıyor. Türkiye’de böyle bir mekanizma yok. En büyük deprem bizde 8’i geçmez.” dedi.

Tsunami Riski ve Erken Uyarı Sistemleri

Depremlerle birlikte tsunami riskine de değinen Prof. Ersoy, özellikle Pasifik Okyanusu çevresinde etkili erken uyarı sistemleri sayesinde binlerce kişinin hayatının kurtulabildiğini belirtti ve “Pasifik ülkeleri tsunami uyarısını çok önceden alabiliyor. Dalgaların ne zaman, ne kadar yükseklikte geleceği tahmin edilebiliyor. Meksika’da 3 dakika önceden uyarı verilmişti. Ama örneğin 2004 Endonezya depreminde bu sistem yoktu, 230 bin kişi hayatını kaybetti.” ifadelerini kullandı.

Japonya’da ise tsunami duvarlarına aşırı güvenildiğini söyleyen Ersoy, 2011’de yaşanan felakette 20 bine yakın kişinin bu nedenle hayatını kaybettiğini, artık bu duvarların yeterli görülmediğini kaydetti.

Tsunami Nasıl Oluşur?

Ersoy, tsunamilerin sadece depremlerle değil, deniz tabanındaki heyelanlar, nükleer patlamalar ve hatta göktaşı düşmeleriyle de oluşabileceğini söyledi. Kıyıların yapısı ve dalgaların yönü, tsunaminin yıkıcı etkisini büyük ölçüde belirliyor.

Şükrü Ersoy, “Dalga kıyıya çarptığında yön değiştirir, bir koya girdiğinde yüksekliğini artırabilir. Amerika kıyıları bu konuda daha şanslı. Ancak Endonezya gibi binlerce adanın olduğu bölgelerde etkisi çok daha karmaşık olur.” dedi.

Açık Deniz Daha Güvenli

Tsunami anında denizde olanlar için de önemli bir bilgi veren Prof. Ersoy:

“Deprem sonrası kıyıya dönmek yerine açık denize gitmek en güvenli yöntemdir. Açık denizde dalga yüksekliği çok düşüktür. Bu, Marmara Denizi için de geçerlidir.”