Sağlık Bakanlığı’ndan dental travmalara karşı acil müdahale rehberi

Dişlerde kırık, yer değiştirme veya diş kaybı ile sonuçlanan çoğunlukla ani gelişen sağlık sorunları arasında yer alan “travmatik dental yaralanmalar”, tüm yaralanmaların yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor.

Okul öncesi çocuklarda bu oran yüzde 17’ye kadar yükseliyor. Her dört çocuktan biri yaşamı boyunca en az bir kez dental travmaya maruz kalıyor. Bu bulgular, dental travmaların dünya genelinde en sık görülen beşinci sağlık sorunu olduğunu ortaya koyuyor.

Düşme, çarpma, spor faaliyetleri ve trafik kazaları, travmatik dental yaralanmaların başlıca nedenlerini oluşturuyor. Otizm, epilepsi, serebral palsi ve görme engeli gibi özel gereksinimi bulunan bireylerde risk daha fazla görülüyor. Bu travmalar estetik, fonksiyonel ve psikolojik sorunlara yol açabiliyor.

Rehberde, diş travmalarında yapılması gereken acil müdahalelere ilişkin bilgilere yer verildi.

Buna göre, diş yerinden tümüyle (köküyle beraber) çıktıysa, kök kısmına dokunulmadan ve kurumasına izin vermeyerek mümkün olan en hızlı şekilde, temiz bir kapta bulunan sade sütün içine konularak ilk müdahale yapılmalı ve 60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılmalı. Böylece bireyin kendi dişinin tekrar yerine yerleştirilmesi mümkün olabiliyor ve dişin ağızda kalma ihtimali artıyor.

Dişin bir parçasının kırılması durumunda ise kırık parçanın kurumasına izin vermeden, mümkün olan en kısa zamanda kırık parça bulunarak, temiz bir kapta bulunan sade sütün içine konulup, 60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılmalı. Bireylerin dişlerinin kırık olan parçasının yerine yerleştirilmesi en iyi estetik sonucun elde edilmesini sağlıyor. Eğer kırık parça bulunamadıysa yine hızlıca diş hekimine başvurulması gerekiyor.

SPOR YARALANMALARINDA KORUNMAK İÇİN AĞIZ KORUYUCUSU KULLANILMALI

Diş yaralanmalarına en sık futbol, basketbol, hokey, boks, güreş, beyzbol, tekvando gibi sporlarda rastlanıyor.

Sporcular tarafından, ağız koruyucu ve yüz koruyucu başlıklar gibi ekipmanların kullanılması gerekiyor. Ağız koruyucular diş, dil, dudak ve yanak yaralanmalarını önlemekte oldukça etkili oluyor.

Diş travması sonrası müdahale gecikirse, diş kaybı kalıcı hale geliyor.

Doğal dişin yerini protez diş alıyor. Özellikle ön dişlerdeki kayıplar, “öz güven eksikliği, gülme ve konuşmada çekinme” gibi duygusal etkiler yaratabiliyor.

Çocuklarda ve ergenlerde “sosyal dışlanma”, “okul başarısında düşüş” gibi durumlar görülebiliyor. Yetişkinlerde ise iş görüşmeleri, sosyal etkileşim ve ilişkilerde negatif etki yaratabiliyor.

Bu nedenle spor sırasında ağız koruyucu kullanmak gibi koruyucu önlemlerle, travma sonrası doğru, hızlı müdahale ile diş kayıpları önlenebiliyor.